Aralarında Türk gelişim biyoloğu Gizem Gümüşkaya’nın da bulunduğu bilim insanları; zarar görmüş sinir dokusunu onarabilen, insan hücrelerinden yapılmış nanorobotlar geliştirdi. Tıpta çığır açma potansiyeline sahip minik robotlar dünyanın önde gelen tüm bilim dergilerinde geniş yer buldu.
Bilim insanları, hasarlı sinir dokusunu onarabilen insan hücrelerinden yapılmış küçük robotlar geliştirdi. “Antrobotlar” insan nefes borusu hücreleri kullanılarak yapıldı ve gelecekte kişiselleştirilmiş tıpta kullanılabilecekler. ‘Antrobotlar’ laboratuvarda bir nöron tabakasındaki çiziği onarmayı başardı.
Büyüklüğü milimetrenin yüzde 3’ü kadar
Massachusetts’teki Tufts Üniversitesi’nden gelişim biyoloğu Michael Levin ve Gizem Gümüşkaya daha önce embriyonik kurbağa hücresi kümelerini kullanarak küçük robotlar geliştirmişlerdi. Ancak bu ‘xenobot’ların tıbbi uygulamaları sınırlıydı, çünkü insan hücrelerinden türetilmemişlerdi ve istenen şekle manuel olarak getirilmeleri gerekiyordu.
Araştırmacılar şimdi kendi kendine bir araya gelen antrobotlar geliştirdiler ve laboratuvarda yetiştirilen insan dokusunu kullanarak bunların tedavi potansiyelini araştırıyorlar.
“Mekanizmayı bilmiyoruz, çözmeye çalıştığımız şeylerden biri bu”
Levin ve Gümüşkaya, bir kişinin kendi dokusundan yapılan antrobotların damar tıkanıklıklarını gidermek, mukusu parçalamak ya da ilaçları nokta atışı bölgelere gönderebilmek için kullanılabileceğini düşünüyor. Çeşitli hücre türlerini birleştirerek biyolojik malzemeden yapılmış biyorobotlar geliştirmek de mümkün olabilir. Tufts ekibi, antrobotların diğer insan hücrelerinin katmanlarında ilkel bir yara iyileşmesi biçimini tetikleyebildiğini ve bunun da tıpta kullanılma olasılığını artırdığını duyurdu.
Her biri 30 ila 500 mikrometre (milimetrenin binde biri) genişliğinde olan ve iki aya kadar hayatta kalabilen antrobotlar, bir çizik nedeniyle hasar görmüş bir tabakta yetiştirilen düz bir insan nöron tabakası üzerinde gezdirdiklerinde, botların nöronların boşluk boyunca yeniden büyümesine yardımcı olduğunu gördüler.
Gümüşkaya “Mekanizmayı bilmiyoruz ve çözmeye çalıştığımız şeylerden biri de bu. Ama bunun sadece mekanik olmadığını biliyoruz” dedi.
Ekip, antrobotların çizik kenarlarındaki nöronlara, onları boşluğa doğru büyümeye teşvik eden sinyaller -belki de biyokimyasal sinyaller- gönderdiğinden şüpheleniyor.
